آیا خرید بیت کوین حرام است ؟ شاید این سوالی باشد که هم اکنون در ذهن شما هم وجود داشته باشد. معمولا واژه حرام یا حلال، در دین اسلام پررنگ تر است و مجتهدینی که در دین اسلام فعالیت می کنند این واژه را زیاد بکار می برند. از زمانی که بیت کوین معرفی شده و مورد استقبال جهان قرار گرفته است این سوال نیز پدید آمد که آیا بیت کوین حرام است ؟ اگر پاسخ مثبت است دلیل حرام بودن آن چیست ؟ خبر خوب آنکه اغلب مجتهدین نظر مخالف راجع به بیت کوین ندارند. اما برخی از آن ها بر حرام بودن آن تاکید می کنند.
نظر مراجع تقلید درباره بیت کوین
از نظر مراجع تقلید آیا بیت کوین حرام است ؟ اغلب کارشناسان دینی، مجتهدین و مراجع تقلید بر این عقیده هستند که بیت کوین ماهیت پولی دارد و استفاده از آن هیچ منعی ندارد. این موضوع نه تنها در خصوص بیت کوین بلکه درباره سایر ارزهای دیجیتال نیز صدق می کند. توجه داشته باشید که استفاده از بیت کوین در مصارف حرام، باعث حرام شدن بیت کوین نمی شود. در حال حاضر تعداد مسلمانان جهان حدود 2 میلیارد نفر تخمین زده شده که می توان آن ها را یک چهارم جمعیت کل زمین دانست. پس عملکرد آن ها می تواند نتیجه ای محسوس در بازار ارز دیجیتال داشته باشد.
همان طور که می دانید و در مطالب قبل نیز ذکر کردیم بیت کوین نخستین ارز دیجیتال است که با هدف تغییر نظام مالی سنتی، جایگزین کردن روش پرداخت و … خلق شد. مسلمانان همیشه در بازارهای مالی جهان فعالیت داشته اند و به همین دلیل حرام یا حلال بودن بیت کوین برای آن ها مهم است. در ادامه اشاره ای به مفهوم پول در اسلام خواهیم داشت و سپس دلایل حرام یا حلال بودن بیت کوین را بررسی می کنیم.
مفهوم پول از نظر اسلام !
دین اسلام پولی را حلال می داند که مولد و بدون ضرر باشد. به همین دلیل ارزهای دیجیتال به دلیل رشدی که دارند یک شائبه مهم در ذهن کارشناسان دینی ایجاد می کنند که آیا درآمد حاصل از آن می تواند حلال باشد یا خیر؟ از نظر اسلام، پول کارکرد اجتماعی و اقتصادی دارد و باید آن را در همین مسیر سرمایه گذاری کرد. در دین اسلام کالاهایی همچون خرما، طلا، نقره و… دارای ارزش ذاتی هستند و همانند پول در نظر گرفته می شوند. در واقع می توان گفت که ارزش کالاهای فوق، غیر قابل پیش بینی و نامنظم نیست. از آنجایی که غیر قابل پیش بینی بودن و نوسان، در ذات ارزهای دیجیتال است پس خرید و فروش بیت کوین از نظر برخی از کارشناسان دینی حرام است.
علاوه بر امر فوق، می توان اشاره ای به حلال بودن بیت کوین نیز داشت. اگر کالایی وجود داشته باشد که بتوان با آن معامله کرد و طبق ارزش برابر، یک کالای دیگر را دریافت کرد می توان گفت که آن کالا حلال است. از آنجایی که بیت کوین این قابلیت را دارد که در ازای دریافت یا پرداخت آن، یک کالا با ارزش مساوی را ارائه دهیم دلیلی بر حلال بودن آن می باشد.
آیا بیت کوین حرام است ؟ | اجماع نظر دانشمندان دینی !
اگر بخواهیم به طور دقیق و جامع به این سوال پاسخ دهیم که آیا آیا بیت کوین حرام است یا خیر ؟ باید سه شرط اساسی برای مشروعیت بخشیدن به یک کالا را ذکر کنیم. این سه شرط شامل : دارا بودن ارزش پولی، حلال بودن و در رفاه قرار دادن انسان می باشد. همین سه مورد باعث شده که یکی از چالش برانگیزترین و پیچیده ترین مباحث مالی – اسلامی مطرح شود. در واقع دانشمندان اسلامی حلال یا حرام بودن بیت کوین را بر اساس نظر قرآن و احادیث اسلامی اعلام می کنند.
دیدگاه موافق و مخالف فقهای اسلامی در خارج از ایران !
فردی به نام مفتی اعظم مصر یکی از فقهای اسلامی در خارج از ایران نسبت به بیت کوین هشدار داده است. او معتقد است که بیت کوین یک شیوه کلاهبرداری نوین است و هیچ صداقتی در آن نیست. او صراحتا اعلام کرده که بیت کوین حرام است و مسلمانان حق سرمایه گذاری کردن در آن را ندارند.
آیا بیت کوین حرام است ؟ فرد دیگری به نام شیخم هیثم یکی از فقهای اسلامی در کشور بریتانیا، بیت کوین را حرام می داند. زیرا ارزش آن ملموس نمی داند. اما او یک تبصره ایجاد کرده و آن هم این است که اگر پشتوانه بیت کوین طلا باشد استفاده از آن بلامانع است. در مطالب قبل راجع به پشتوانه بیت کوین صحبت کردیم. افراد دیگری همچون شیخ عاصم حکیم فقیه عربستانی و مولانا جلال احمد معتقد هستند که بیت کوین سودی برای انسان ندارد و تمرکز ثروت در این حوزه می تواند به جامعه آسیب برساند.
علی رغم نظرات مخالف، باید اشاره ای به نظرات موافق نیز داشته باشیم. قطعا بسیاری از مراجع تقلید معتقد هستند که ارزهای دیجیتال به عنوان ابزاری در راستای رشد و تحول اقتصادی اسلامی ضروری هستند و باید مورد استفاده قرار بگیرند. اگر رمز ارزها برای مقاصدی همچون قمار، کلاهبرداری، جعل و … بکار نروند هیچ منعی ندارند.
افرادی که در بازار کریپتو فعالیت دارند به خوبی با مفهوم دیفای آشنا هستند. برخی از قوانین اسلام با دیفای سازگاری ندارند. به طور مثال وام دادن با سود یکی از مصادیق این امر می باشد. اما باید توجه داشته باشید که سود وام، بر اساس فاکتورهای مختلف از جمله قیمت ارز دیجیتال، شرایط نقدینگی استخرها و … تعیین می شود.
کدام مرجع بیت کوین را حلال میداند؟
· آیت الله مهدی تهرانی : استخراج بیت کوین حرام می باشد. اما در اختیار داشتن آن اگر ضرر عقلایی نداشته باشد مجاز است.
· آیت الله مکارم شیرازی : به دلیل وجود شبهات و ابهامات زیاد در این حوزه، معامله بیت کوین حرام است.
· آیت الله هاشمی شاهرودی : وجود ابهامات زیاد در این حوزه نشان دهنده جایز نبودن آن است.
بیت کوین یک تیغ دو لبه !
هنوز نمی توان با قطعیت گفت که آیا بیت کوین حرام است یا خیر ؟ قطعا بررسی کارکردهای بلاکچین، ارز دیجیتال، قراردادهای هوشمند، دیفای، متاورس و … به مطالعات فنی گسترده ای نیاز دارند. برخی از فقها بر این اعتقاد هستند که اعلام حرام بودن یا حلال بودن بیت کوین، بعد از انجام مطالعات بیشتر انجام می شود.